Historia szkoły w Sarnakach

Szczegóły

Utworzono: 02-09-13

Jolanta Chromiec

    Szkoła w Sarnakach ma długą historię. Już w I połowie XVII wieku powstała szkółka parafialna, utrzymywana przez proboszczów, mieszcząca się w jednym z domków plebańskich. Jest to odnotowane w szczątkach akt parafialnych z 1623-1646 r., gdzie znajdowały się wzmianki o „rektorach” szkółki sarmackiej: Walentym Timowiczu, Janie Metelskim, Adamie Zawadzkim i Adamie Przesmyckim, ale brak danych o jej stanie.

W 1836 r. rozpoczęła działalność szkoła elementarna rządowa. W r. szk. 1839/1840 jej nauczycielem był Józef Nowakowski.

 

W 1854 r. szkoła została zamknięta, a już w 1865 r. powstała prywatna szkoła ruchoma. Nauczyciel Torbut utrzymywany był przez rodziców dzieci: co dzień u innego się stołował i w tymże domu miał lekcje.

 

Pierwszą elementarną szkołę gminną założono w 1867 r. jako polską szkołę rzymsko-katolicką we wsi Chlebczyn koło Sarnak. Siedzibą szkoły był wynajmowany za 15 rubli chłopski dom. Była utrzymywana ze składek gminnych w wysokości 180 rubli. W tym czasie do rejonu szkolnego należały wsie: Kózki, Binduga, Klimczyce, Lipno, Rozwadów, Grzybów, Rzewuszki, Mierzwice, Hruszniew, Mężenin, Górki – tworzyły one stowarzyszenie szkolne.

 

Po roku umowa najmu skończyła się, a gospodarz nie chciał jej przedłużyć na ustalonych warunkach. Dlatego też zaczęto szukać nowej siedziby szkoły. Podpisano umowę na wynajem we wsi Lipno. Szkoła gminna funkcjonowała tu 4 lata.

 

       W 1869 r., w ramach restrykcji za udział w postaniu styczniowym, Sarnaki utraciły prawa miejskie (po 115 latach) i stały się osadą w gminie Chlebczyn. W tym czasie zakupiono na aukcji dom z zagrodą i ogrodem z przeznaczeniem na szkołę. Był to budynek drewniany, na kamiennej podmurówce, kryty gontem, z jedną salą lekcyjną i mieszkaniem dla nauczyciela, położony na skraju osady.

 

        W 1872 r. za zezwoleniem Naczelnika Siedleckiej Dyrekcji Szkolnej przeniesiono szkołę do Sarnak. W skład stowarzyszenia szkolnego wchodziły: osada Sarnaki oraz wsie: Chlebczyn, Chybów, Binduga, Kózki, Klimczyce, Lipno, Grzybów, Rzewuszki, Hruszniew, Mężenin i Górki.

 

W 1885 r. władze rosyjskie zamieniły ją na „Chlebczanskoje gminnoje obszcze uczyliszcze” o wykładowym języku rosyjskim i z nauczycielami Rosjanami. Nadało to szkole piętno rusyfikacyjne. Szkoła stała się rosyjsko-rządową.

 

W latach 1911/1912 pop z Chłopkowa wybudował nowy, drewniany budynek szkolny. Budynek ten długo służył potrzebom szkolnym, a po wybudowaniu nowej, murowanej szkoły ulokowano w nim przedszkole. (Rozebrany został tuż przed wybuchem II wojny światowej).

 

W 1915 roku powstała prywatna szkoła polska, założona przez ówczesnego wójta Wincentego Wawryniuka i córkę dziedzica, Kazimierę Przesmycką.

W 1916 r. władze niemieckie zajęły budynek szkolny na komendanturę, a szkoła została przeniesiona do domu Anny Tomaszuk, która uczyła w niej z ramienia Macierzy Szkolnej. W tym czasie powstały szkoły ludowe. Wzrosła liczba dzieci, więc młodsze oddziały przeniesiono do Chybowa, starsze uczyły się w prywatnych mieszkaniach w Sarnakach.

Po odzyskaniu niepodległości szkołę upaństwowiono. Skromne pomoce szkolne, zdobyte w czasie kilkuletniej pracy, zostały zniszczone przez bolszewików w czasie wojny w 1920 r.

 

W 1921 r. z dotychczasowej szkoły rozwojowej zorganizowano siedmioklasową szkołę powszechną o pełnej liczbie oddziałów, liczącą 337 dzieci. Z braku miejsca szkoła funkcjonowała w kilku prywatnych pomieszczeniach. Kierownictwo objął przybyły z Małopolski Antoni Masełko (1921 – 1932).

 Położenie kamienia węgielnego pod budowę szkoły w Sarnakach

 

 

W 1927 r. poświęcono kamień węgielny pod budowę szkoły w Sarnakach, w 1928 r. wykończono kilka sal lekcyjnych, a już w 1930 r. oddano do użytku 11 sal lekcyjnych w murowanym budynku, stanowiącym obecnie najstarszą część naszej szkoły. Do Sarnak włączono wówczas szkółki z Chybowa, Grzybowa i Chlebczyna, powiększyła się więc liczba dzieci i personelu nauczycielskiego.

 

W roku szkolnym 1928/1929 sarnacka szkoła liczyła 503 dzieci i 12 nauczycieli.

 

 Szkoła, lata 30. XX wieku

 

W roku szkolnym 1932/1933 obowiązki kierownika szkoły pełnił Mieczysław Kruk.

 

 Klasa II Szkoły Podstawowej w Sarnakach, 1935/1936

 

W okresie okupacji niemieckiej budynek szkolny został zajęty przez żandarmerię niemiecką. W czerwcu 1942 r. sowiecka bomba uszkodziła znaczną część budynku.

 

W piwnicach szkolnych znajdował się arsenał broni. W 1944 roku 5 chłopców wykradających Niemcom broń i amunicję zostało aresztowanych i osadzonych najpierw w siedzibie gestapo w Siedlcach, potem na Pawiaku w Warszawie. Nigdy nie wrócili.

 Tablica pamiątkowa 

 

Dzieci uczyły się w domach prywatnych. Kierownikiem szkoły był w tym czasie Tadeusz Marciszewski (1933 – 1945).

 

W Sarnakach działała szkoła średnia w ramach tzw. „tajnych kompletów”. Tajne nauczanie prowadzili: Petronela Grabczyk, Mieczysław Kruk, Fligierowa Jadwiga, Marciszewski Tadeusz, Rompa Izydor, Kłopotowska. Pierwszy „komplet” liczył 12 osób.

 

 Tablica pamiątkowa

 

Budynek szkoły ocalał, ale po wojennych zniszczeniach był w opłakanym stanie: zbombardowany północno-zachodni narożnik budynku, połamane sprzęty, gruz, śmieci.

 

W 1945 r. kierownik szkoły Tadeusz Ostrowicz (1945 – 1950) wraz z nauczycielami i rodzicami doprowadzili szkołę do stanu umożliwiającego rozpoczęcie nauki. Zajęcia odbywały się na dwie zmiany. W 1946/1947 r. w szkole było 562 uczniów i 14 nauczycieli.

 

W 1957 r. przeprowadzono remont kapitalny szkoły, przebudowano główne wejście do szkoły i kotłowni. W tym czasie kierownikiem był Stanisław Daniluk (1950 – 1965; 1969 – 1972). W latach 1965 – 1969 funkcję kierownika objął Jan Ludwiczuk.

Kierownik szkoły Stanisław Daniluk

 

Grono pedagogiczne, 1960 r.

 

W 1966 r. podwyższono stopień organizacji – utworzono 8-letnie szkoły podstawowe, a w 1973 r. utworzono Zbiorczą Szkołę Gminną – funkcję dyrektora pełniła wówczas Gustawa Łubko (1972 – 1981). Potem koncepcja szkół zbiorczych upadła.

 

 Dyrektor Gustawa Łubko 

 

W 1977 r. szkoła otrzymała imię Wandy Wasilewskiej, a w 1979 r. odbyła się uroczystość nadania imienia i wręczenie sztandaru. Z tego imienia zrezygnowano po 10 latach, w 1989 r.

 

Uroczystość nadania ZSG w Sarnakach imienia W. Wasilewskiej, 1979 r.

 

W 1981 r. dyrektorem została Hanna Wasiluk (1981 – 2007).

 Dyrektor Hanna Wasiluk

 

Grono pedagogiczne, 1980 r.

Od 1990 r. do szkół wróciła religia.

 

15.12.1995 r. oddano do użytku pierwszą część rozbudowywanej szkoły: 3 izby lekcyjne, sanitariaty, szatnie, ekologiczną gazową kotłownię centralnego ogrzewania.

 

Rozbudowa szkoły 1995 r.

 

Po drugim etapie rozbudowy w 1999 r. oddano pełnowymiarową salę gimnastyczną.

 

Od września 1999 r. w ramach reformy oświatowej w Sarnakach powołano jedyne w gminie gimnazjum. Jego dyrektorem została Agata Wasilewska (1999 – 2002). Przez trzy lata gimnazjum funkcjonowało jako samodzielna szkoła, a od 2002 r. wchodzi w skład Zespołu Szkół w Sarnakach. Dyrektorem ZS najpierw była Hanna Wasiluk (2002 – 2007),wicedyrektorami Barbara Michoń i Andrzej Lipka.

Wicedyrektor Andrzej Lipka

 

Obecnie – od września 2007 r. – funkcję dyrektora pełni Barbara Michoń; wicedyrektorem ZS jest Agata Wasilewska.

Dyrektor Barbara Michoń

Dyrektor Agata Wasilewska  

 

Budynek szkoły kolejny raz rozbudowano; w styczniu 2004 r. oddano do użytku część gimnazjalną: 9 sal dydaktycznych, nowoczesną kuchnię ze stołówką, pomieszczenia administracyjne.

 

20 maja 2007 r. szkoła podstawowa i gimnazjum, wchodzące w skład ZS, otrzymały imię Bohaterów Akcji V2 oraz sztandar.

 

Przekazanie sztandaru szkoły uczniom podczas uroczystości nadania imienia 

 

 2011-2013 przy Szkole Podstawowej działa oddział przedszkolny.

 

W roku szkolnym 2013/2014 uczy się 342 uczniów łącznie z klasą przedszkolną: 201 w SP i 141 w gimnazjum. Pracuje 38 nauczycieli oraz 14 pracowników obsługowych i administracji.